SlideShare a Scribd company logo
1 of 10
 HYPERLINK quot;
http://electro.blog.gogo.mn/read/entry7223quot;
 Microsoft MS-DOS-ын үүсэл гарал, түүх<br />2008 оны 01-р сарын 25, Нийтэлсэн sdasd<br />1973 он Гарри Клидалл (Gary Kildall) өөрийн зохиосон PL/M хэл дээр энгийн үйдлийн системийн программыг бичиж түүнийгээ СР/М буюу control program monitor хэмээн нэрлэжээ. Энэ нь микрокомьпютеруудад зориулсан хяналт удирдлагын программ байлаа. 1979 он 2-р сар -Apple computer DOS 3.2 хувилбарыг гаргалаа. 7-р сар -Apple computer DOS 3.2.1 хувилбарыг гаргав. 1980 он 4-р сар -Тим Патерсон Seattle Computer Products-ын 8086 дээрх суурилсан комьпютерт зориулан үйлдлийн системийг бичиж эхлэв. CP/M-86 үйлдлийн систем боловсруулалт хойшилсноор Seattle Computer Products өөрийн гэсэн DOS буюу дисктэй ажиллах системийг гаргахаар болов. 8-р сар -QDOS 01.0 (quick and dirty operating system)-ийг Seattle Computer Products shipped /гаргажээ./ Энэхүү системийг хоёрхон хүн нэг сарын дотор бичсэн гэхэд маш сайн ажиллаж байв. Долоо хоногийн дараа EDLIN шугаман редактор гарлаа. EDLIN солигдох хүртлээ 6 сар орчим ашиглагдсан байна. 9-р сар -Тим Патерсон 8086 чипэд зориулан бичсэн 86-DOS-ыг Microsoft-д танилцуулав. 10-р сар-Майкрософтын Paul Allen Seattle Computer Products-ын Tim Patterson-ooс SCP-ын DOS системийн авторын эрхийг тэр үедээ нууц байсан үйлчлүүлэгчид зарахыг хүсэв. Зохиогчийн эрхийн төлөө Майкрософт тухайн үедээ 100000$ орчим доллар төлсөн бөгөөд уг үйлчлүүлэгч нь IBM байсан байна. 12-р сар -Seattle Computer Products QDOS-ыг 86-DOS хэмээн өөрчлөн түүнийг 0.3-р хувилбараар гаргалаа. Microsoft 86-DOS-ыг зах зээлд гаргах онцгой бус эрхийг авсан. 1981 он 2-сар -MS-DOS анх удаа IBM маягийн микрокомьпютер дээр ажиллалаа. 7- сар -Microsoft Seattle Computer Products-аас DOS-ын бүх эрхийг худалдан авч түүнийг MS-DOS хэмээн нэрлэв. 8-р сар -IBM өөрийн IBM 5150 PC Personal Computer, featuring a 4.77-MHz Intel 8088 CPU, 64KB RAM, 40KB ROM, one 5.25-inch floppy drive, and PC-DOS 1.0 (Microsoft'sMS-DOS), машиныг $3000 долларын үнэтэйгээр зах зээлд гаргав. 1982 он 5-р сар -IBM персональ компьютертдзориулан Microsoft MS-DOS 1.1 хувилбарыг гаргалаа. Энэ нь 320КВ-ын хоёр талт уян дискний төхөөрөмжийг дэмждэг байв. Мөн онд MS-DOS 1.25 хувилбарыг /1.1-тэйгээ төстэй/ IBM-тэй төстэй машинуудад зориулан гаргав. 1983 он 3-р сар -Персональ компьютертд зориулсан MS-DOS 2.0 хувилбар гарсан ба энэ нь 10 МВ хатуу диск мод бүтэцтэй файлын систем мөн 360 КВ-ын уян дискийг дэмждэг байв. 10-р сар -IBM IBM PCjr-тэй хамтаар PC-DOS 2.1-ыг танилцуулав. 1984 он 3-р сар -IBM PCjr-д зориулан Microsoft MS-DOS 2.1-ээ гаргав. MS-DOS 2.11 гарлаа. Энэ нь өөр өөр хэл болон форматууд хоорондоо харилцах тал дээр илүү дэвшилттэй байлаа. 8-р сар -Microsoft MS-DOS 3.0-ээ персональ компьютерт зориулан гаргалаа. Энэ нь 1.2 МВ-ын уян диск 10МВ-аас илүү хэмжээтэй хатуу дискийг дэмждэг байв. 11-р сар -MS-DOS 3.1 гарлаа. Энэ нь сүлжээний горимыг дэмждэг байв. 1986 он 1-р сар -Microsoft MS-DOS 3.2 хувилбарыг гаргав. Энэ нь 720Кв-ын 3.5 инчийн уян дискийг дэмждэг болов. Microsoft MS-DOS 3.25-ийг гаргалаа. 1987 он 4-р сар -IBM персональ компьютертд зориулсан DOS3.3- хувилбарыг зарлалаа. Энэ нь 120$ үнэтэй байв. 8-р сар -Microsoft MS-DOS 3.3-ийг гаргав. 11-р сар -Microsoft Compaq-тай хамтран 32МВ-аас дээш хэмжээний хатуу дискийг дэмжих MS-DOS 3.31 хувилбарыг гаргав. 1988 он Digital Research CP/M-ыг DR DOS болгон өөрчлөв. 6-р сар -График болон хулганы (mouse) интерфейс бүхий MS-DOS 4.0-ыг Microsoft гаргав. 7-р сар -IBM DOS 4.0-ыг гаргасан ба үүнд shell menu интерфейсийг нэмсэн ба мөн 32 МВ-ээс дээш partition бүхий хатуу дискийг дэмждэг болов. 11-р сар -Microsoft MS-DOS 4.01-ыг гаргав. 1990 он 4-р сар -Тухайн үеийн ЗХУ-ын зах зээлд зориулан Microsoft MS-DOS 4.01-ын орос хувилбарыг гаргав. 5-р сар -Digital Research DR DOS 5.0-ыг гаргав. 1991 он 6-р сар -Microsoft full screen editor , undelete and unformat utilities бүхий MS-DOS 5.0-ыг гаргав. GW-BaSIC-ыг Microsoft-ын Quick Basic дээр үндэслэсэн QBаsic-ээр солив. 9-р сар -Digital Research Inc. DR DOS 6.0 -ыг 100$-ын үнэтэйгээр худалдаанд гаргав. 1993 он 3-р сар -Microsoft MS-DOS 6.0 -ыг гаргасан. upgrade хувилбар нь Double Space disk compression хэмээх шинэ боломжтой болсон байна. Шинэ болон upgrade хувилбар нь худалдаанд гарсан анхны 40 хоногтоо 1 сая орчим хувь борлуулагдсан байна. 11-р сар -Microsoft MS-DOS 6.2- -ыг гаргасан. 1994 он 2 -сар -Microsoft MS-DOS 6.21 -ыг гаргаж Double Space disk compression-ыг шахаж гаргав. 4 -сар -IBM PC-DOS 6.3-ыг гаргав. 6-р сар Microsoft MS-DOS 6.22-ыг гаргаснаар дискний шахалтаа drive Space нэрээр буцаан оруулж ирэв. 1995 он 2-р сар -IBM Stac Электороноос боловсруулсан интеграл өгөгдөл шахалт бүхий PC DOS 7 хувилбараа гаргалаа. 8-р сард Windows 95 цоо шинэ системийг MS DOS 7.0 -тай хамтаар гаргалаа. Гэвч үүнээс хойш DOS-ийн хэрэглээ багасаж аажмаар үхэж эхэлсэн юм. <br />Сэдэв : MS DOS үйлдлийн системийн тухайЭх сурвалж : Хувийн туршлагаасаа <br />1. DOS-DISK OPERATION SYSTEM  DOS буюу үйлдлийн систем нь компьтерийг асаах үед ачаалагддаг программ бөгөөд хэрэглэгчидтэй харилцах харьцаа, диск болон файлуудтай ажиллах мөн компьютерийн үндсэн байгууламжийн ажиллагааг удирдан зохицуулах хянах үүрэгтэй.DOS :1. BIOS (Оруулалт гаргалтын суурь систем)2. Үйлдлийн системийн ачаалагч 3. Дискийн файлууд  I.O.SYS болон MS-DOS.SYS4. Командын процессор5. DOS-ийн гадна командууд 6. Төхөөрөмжүүдийн драйверBIOS байнгын санах ойд байдаг, оруулалт гаргалттай холбогдсон нийтлэг үйлчилгээг үзүүлдэг, компьютерийг тэжээлд залгахад санах ой болон байгууламжуудыг шалгадаг , үйлдлийн системийн ачаалагчийг дуудах программыг агуулна.Үйлдлийн системийн ачаалагч --DOS бүхий дискетийн 1-р секторт байрладаг жижиг программ бөгөөд үйлдлийн системийн модулийг санах ойд уншина. Энэ явцаар DOS –г ачаалах явц дуусна.I.O.SYS ба MS-DOS SYS үйлдлийн системийн ачаалагчаар санах ойд ачаалагдах ба компьютерийн ойд байнга байна. Файл I.O SYS нь байнга санах ойд оруулалт, гаргалтын суурь системийн нэмэлт болж байдаг. Файл MS-DOS.SYS нь DOS –ийн үндсэн үйлчилгээг хэрэгжүүлдэг.Командын процессор – хэрэглэгчийн байрлуулсан командыг боловсруулдаг. Энэ нь үйлдлийн систем диск дээр command.com дискийн файл байдлаар хадгалагдана. Дотоод комманд – шууд биелэгддэг командГадаад командууд- биеэ даасан программууд бөгөөд тэдгээрийг үйлдлийн системтэй хамт нийлүүлдэг, эдгээр нь үйлчилгээний шинжтэй. Төхөөрөмжүүдийн драйвер-тусгай программууд бөгөөд  DOS-ийн оруулалт гаргалтын системийг ба шинэ эсвэл стандартын бус байгууламжийг үйлчлэх зориулалттай. Тэдгээр нь config.sys файлд заагдана.MS-DOS программ бүхий дискийг системийн диск гэнэ.<br />2. Файл ба түүний зам Файл нь оноож өгсөн нэрийн дор хадгалагдсан мэдээний цуглуулбар юм.Файлын нэр:файлын нэр, өргөтгөлөөс бүтнэ. Өргөтгөл нь түүний төрлийг заана. Зам нь тухайн файлыг хаанаас дуудаж ажлуулахыг заана.Зам-fath<br />3. ба  4.  Файл ба директорын жагсаалтыг харахDIR-файлын нэр, өргөтгөл, бичигдсэн огноог харуулна DIR/P-20мөрөөр (дараагийн 20 дурын  товч)DIR/W-бүх файлыг харуулна(нэр, өргөтгөлтэй нь)DIR- файл нэр өргөтгөл- тухайн файлын тухайDIR*BHS -  BHS өргөтгөлтэй файлуудDIR ?? B.DOC-   В – дискийн байгууламжийг идэвхжүүлнэ.<br />5.Файлыг өргөтгөлөөр нь ангилах.DOC - Бичгэн мэдээллийн файл.TXT - бичгэн мэдээллийн файл .BAT - командын.EXE - биелэгдэх(программын файл).COM - биелэгдэх программын файл.PAS - паскалиар боловсруулагдсан.CAL-SC --боловсруулагдсан.DBF - DBASE--боловсруулагдсан.PRG - DBASE—н программын файл .ASM--ассемблерийн.BAS--бейсикийн.SYS -системийн<br />6. Командын, зургийн, текст, баримтын, завсарын файлын ялгаа  <br /> 7.  Директор үүсгэх, устгах       Дэд директор үүсгэх, устгахДиректор үүсгэх - MD (make director) RD – устгах<br />8. Файлыг хуулах, зөөх, нэр өөрчлөх, устгахCOPY- хаанаас   хаашаа - хуулахRENAME - хуучин нэр шинэ нэр - нэр өөрчлөхMOVE - зөөх файл хаашаа – зөөхERASE - файлын нэр --устгахDEL - файлын нэр – устгах<br />9. Текст файл үүсгэх      COPYCON командаар үүсгэнэ.<br />10. Файлын агуулгыг харах TYPE команд    Энэ командын үед нэг л файлын нэр оруулна.   Бичилт:   [D:][зам]TYPE [файлын нэр]   Жишээ нь :    C:YPE Callin.txt (С дискийн   Callin.txt  файлын агуулга гарна)                 C:UR>TYPE   LETTER.TXT (TUR каталогт байгаа LETTER.TXT файлын        агуулга гарна)Ингэж харахад олон мөртэй файлын агуулга дэлгэцэнд эцсийн мөр     гартал хөвөрдөг. Энэ хөврөлтийг түр зогсоохын тулд ctrl^s, (ctrl^num  lock)товч дарна. Хэрэв дэлгэцэнд гарсан мэдээг хэвлэх шаардлагатай бол Ctrl^Ptr Scr товч дарна. Хэвлэх ажиллагааг зогсоохдоо дээрх товчийг давтан дарах юм уу Ctrl^N, Ctrl^P товчуудыг дарж болно.<br />11. Диск хуулахНэг дискийн файлуудыг өөр дискэнд бүхлээр нь хуулахад COPY командаас гадна DISKCOPY командыг ашиглаж болно.Жишээ : DISCCOPY  A:  C: команд А дискийн бүх файлуудыг С диск уруу хуулна. Энэ команд нь системийн гадаад команд учраас уг командын DISKCOPY.COM гэсэн файл нь системийн дискэн дээр байхгүй байвал эн командыг хэрэглэж болохгүй юм.<br />12. Диск форматлахЯмар ч файл бичигдээгүй шинэ дисктэй шууд ажиллаж болохгүй юм. Дискэн дээр мэдээлэл хадгалахад зориулж дискийг тодорхой хэсгүүдэд хуваахыг дискийг форматлах гэнэ. Дискийг форматлахад түүн дээр бичигдсэн бүх мэдээлэл устана. Дискийг форматлахад FORMAT командыг хэрэглэнэ. Энэ нь системийн гадаад команд тул FORMAT.COM байхад л энэ командыг ашиглаж болно. Эн командыг FORMAT<ДИСКИЙН НЭР>  гэж бичээд ENTER товч дарахад дараах мэдээлэл гарна:Insert new diskette for drive A:And press ENTER when ready…(А дискийн байгууламж дээр шинэ дискээ тавиад ENTER дарна уу)Үүнийг гүйцэтгэсний дараа дэлгэцэн дээр Cheking existihg disk format гэсэн мэдээлэл гарна. Хэрэв диск эвдрэлгүй бол Formating гэсэн мэдээлэл гарч форматлах үйлдэл хийгдэнэ. Диск эвдрэлтэй бол Not ready гэж гарна. Форматлах явцад ..percent completed(..хувь нь форматлагдлаа) гэж гараад эцэст нь Format complete (форматлаж дууслаа) гэж гарна.     Volume label (11 characters, ENTER for none)? гэсэн асуулт гарна. Энэ асуултын хариу болгож дискэнд өгөх нэрээ оруулна. Ингэхэд дэлгэцэн дээр дискийн төлөв байдлыг заасан мэдээллийн эцэст Format another (Y/N)(өөр диск форматлах уу?) гэсэн асуулт гарна. Өөр диск форматлахгүй бол N, форматлах бол Y үсгийг оруулна.  <br />Boot буюу компьютерийг эхлүүлдэг программийг уншиж дууссаны дараа ажилладаг үйлдлийн систем нь бусад хэрэглээний программийг ажиллуулахад гол үүрэг гүйцэтгэдэг. Үйлдлийн систем нь санах ой руу ачаалагддаг бөгөөд компьютерийн хүчин чадлыг зохицуулж, хувиарлахаас гадна компьютерийн гарнаас өгөгдсөн командыг дэлгэц рүү илгээх, дискэн дээр файл болон директоруудыг хадгалах мөн дагалдах төхөөрөмжүүд болох принтер, хулгана, уян болон хатуу дискний ажиллагааг хянадаг.<br />Томоохон систем дээр үйлдлийн систем нь хэрэглэгчдэд нэг нь бусдын хийж буй үйлдэлд нөлөөлөхгүйгээр систем рүү зэрэг хандаж чадахуйц нөхцлийг олгож, ачааллыг нь зохицуулж өгдөг. Мөн үйлдлийн системийн нууцлал нь маш сайн байх шаардлагатай байдаг. <br />Үйлдлийн системийг доорх төрлүүдээр ангилдаг:Multitasking- Олон төрлийн программуудыг нэгэн зэрэг ажиллуулахад аль программ нь ямар горимоор хэдий хэрийн хугацаанд ажиллахыг үйлдлийн систем зохицуулдаг. Multiuser- Нэгэн зэрэг олон хэрэглэгч хандаж ажиллах. Зарим үйлдлийн систем нь мянга мянган хэрэглэгч зэрэг хандаж чадахуйц боломжтой байдаг. Multiprocessing – Нэгээс дээш тооны процессор дээр ажиллаж чадахуйцMultithreading – Нэг программ дээр олон талаас нь зэрэг ажиллах боломж.<br />Үйлдлийн системүүдийн төрөл:• DOS• Windows• OS/2• Unix• Linux• Mac OS• Sun OS• Palm OS<br />Сүүлийн үед хамгийн өргөн хэрэглэгдэж байгаа үйлдлийн системүүд нь Windows95/98, WindowsNT, MacOS болон Unix юм. Windows 95/98 үйлдлийн системүүдийн үндсэн төрх нь Start товчлуур болон taskbar-с бүрддэг бол MacOS -ынх бүхэлдээ өөр байдаг. Хэрэглэгч үйлдлийн системтэй төрөл бүрийн командын тусламжтайгаар харьцдаг. Жишээ нь: DOS үйлдлийн систем дээр COPY гэсэн командаар файлыг өөр тийшээ хуулахад үүнийг үйлдлийн системийн нэг хэсэг болох Command processor эсвэл Command line interpreter ч гэж нэрлэгддэг командын тусламжтайгаар гүйцэтгэдэг. Харин Graphical User Interface (GUI) нь дэлгэц дээр байгаа дүрсийг дарснаар үйлдлийг гүйцэтгэдэг.<br />DOS (Disk Operating System)<br />Disk Operating System нь персонал компьютерт зориулж гаргасан, компьютер хэрэглэгчдийн дунд өргөн тархсан анхны үйлдлийн систем байв. Персонал компьютер гарахаас өмнө Bill Gates IBM компьютерт зориулж DOS үйлдлийн системийг гаргасан бөгөөд энэ үйлдлийн системийнхээ эрхийг Microsoft корпорацийн дор аваад нэрийг MS-DOS гэж өөрчилсөн. Персонал компьютерт зориулсан учраас анхны нэр нь PC-DOS буюу Personal Computer Disk Operating System гэж байв. Гэвч ихэнх хэрэглэгчид энэ үйлдлийн системийг DOS гэж нэрлэдэг. DOS нь графикан бус, командын горимын үйлдлийн систем юм.Командыг prompt буюу командын мөрнөөс оруулдаг.<br />С:gt; Windows 98Se системээс DOS-н мөрөнд шилжсэн байдал:<br />Файлуудтай ажиллах командууд:DIR команд Дэлгэц дээр файл, каталогийн жагсаалтыг гаргана.Жишээ: C:gt;DIRERASE ба DEL командERASE командаар хэрэггүй файлыг устгаж болно. Энэ командын оронд DEL (DELETE) командыг хэрэглэж болно. Энэ хоёр команд нь ижил үүрэг гүйцэтгэдэг. Жишээ: C:gt;ERASE INTRODUCTION.TXTRENAME командУг командаар файлын нэрийг өөрчилдөг. RENAME командыг REN гэж товчилж бичиж болно. Файлын нэрийг өөрчлөхийн тулд өөрчлөх файлын хуучин нэр болон шинэ нэрийг хооронд нь нэг зай авч бичнэ. Жишээ: C:gt;REN OLD.TXT NEW.TXTTYPE командУг командын тусламжтай дэлгэцэн дээр файлыг уншдаг. Файлын нэрийг өргөтгөлийн хамт бичих шаардлагатай.Жишээ: C:gt;TYPE INTRODUCTION.TXTПрограммыг ажиллуулахПрограмм ажиллуулахын тулд түүний файлын нэрийг оруулна. Өргөтгөлийг бичих шаардлагагүй. Жишээ: C:gt;DIGGER Нэг дискийн төхөөрөмжөөс нөгөөд шилжих. Жишээ: C:gt;A:FORMAT командFORMAT командаар дискийг форматлаж, ажилд бэлтгэнэ. Энэ команд нь дискэн дээр зам гаргаж, зам тус бүрийг секторт хуваадаг. Хэрэв дискийн аль нэг хэсэг нь гэмтэлтэй байвал энэ хэсгийг бичлэг бичигдэхгүй болгон тусгаарладаг. Жишээ: C:gt;FORMAT A:C:gt;FORMAT A:/S – дискийг форматлаад, дээр нь системийн файлуудыг бичнэ.COPY командCOPY команд нь файлыг нэг дискнээс нөгөө рүү, нэг каталогоос нөгөөд хуулах, гадны төхөөрөмжүүдийн хооронд мэдээлэл солилцох, хуулах явцад мэдээллийг нэгтгэх үйлдлийг гүйцэтгэнэ.Жишээ: C:gt;COPY OLD.TXT A:NEW.TXT гэсэн команд нь C хатуу дискэн дэхь OLD.TXT файлыг A гэсэн уян диск рүү NEW.TXT нэртэйгээр хуулна. DISKCOPY командDISKCOPY командын тусламжтайгаар уян дискийг бүхлээр нь өөр диск дээр хуулна.CHKDSK командCHKDSK командаар диск төхөөрөмжид байгаа дискийг шалгана.COMP командУг командаар дискийн файлуудыг харьцуулна. Файлыг хуулсны дараа DIR командаар үр дүнгээ харж болно. Түүнээс гадна файл зөв хуулагдсаныг COMP командаар шалгаж болно. Энэ команд файлыг байт байтаар харьцуулж, ялгаатай байтын тухай мэдээлнэ.DISKCOMP командУг командаар хоёр уян дискийг харьцуулна. RECOVER командУг командаар файлыг сэргээнэ. Дискийн сектор нь алдаатай байвал дискийн файлыг ашиглах боломжгүй болгодог. Энэ тохиолдолд RECOVER командыг ашигладаг.VERSION командVERSION командаар MS-DOS үйлдлийн системийн хувилбарыг шалгана. Үйлдлийн системийн боломжийг өөрчлөх командууд: <br />ASSIGN – Диск төхөөрөмжийн нэрийг өөрчлөхCLS – Дэлгэцийг цэвэрлэхDATE – Он, сар, өдрийг тохируулахMODE – Гаргах төхөөрөмжийн ажлын горимыг өөрчлөхPROMPT – Системийг мэдээг өөрчлөхTIME – Цаг тохируулахVERIFY – Мэдээг шалгах<br />Каталог өргөтгөх командууд:MKDIR – Дэд каталог үүсгэхCHDIR – Дэд каталогт шилжихPATH – Каталогуудын хооронд зам заахRMDIR – Дэд каталогийг устгахTREE -Дэд каталогуудын бүтцийг гаргах <br />Сэдэв2: MSDOS ба Windows XP үйлдлийн систем<br />Хóãàöàà:  10 äîëîî õîíîã áóþó  20... он ... сар .... өдөр – 20... он ... сар.... өдөр   <br />Эзэмшивэл зохих мэдлэг:<br />         MSDOS үйлдлийн системийн дотоод командууд  <br />         MSDOS үйлдлийн системийн гадаад командууд <br />         Windows үйлдлийн системийн стандарт програмууд дээр ажиллах<br />         МТТ гарын дасгалын програм дээр монгол хэл дээр дээд хурд 200, англи хэл дээр дээд хурд 150<br />Хийх зүйл: <br />Даалгавар1. MSDOS үйлдлийн систем дотоод командууд дээр ажиллах үүнд:<br />         C дискэн дээр байгаа бүх дэд сангуудыг цагаан толгойн өсөх эрэмбээр харуул<br />         С дискээс D дискруу хандаж орох<br />         D дискэн дээр өөрийн нэрээр дэд сан үүсгэх команд бич<br />         Windows орчноос  уг дэд сандаа дурын текст файл үүсгэн дурын текст бичиж хадгал<br />         MSDOS орчноос D дискээс өөрийн нэртэй дэд санд хандаж дотор нь байгаа текст файлын агуулгыг харуул<br />         D дискээс C дискруу өөрийн дэд санд байгаа файлыг хуулах команд бич.<br />         D дискээс C дискруу хандаж уг хуулсан файлыг шалгаж харуул.<br />         Уг файлын нэрийг computer гэсэн нэрээр солих команд бичиж харуул.<br />         C диск дээрх уг файлыг устгах команд бич.<br />Даалгавар 2: MSDOS үйлдлийн системийн гадаад командууд дээр ажиллах:<br />         C дискэн дээр байгаа бүх дэд сангуудыг цагаан толгойн буурах эрэмбээр харуулах команд бич.<br />         C дискээс D дискруу хандаж ,D дискийн файлыг мод хэлбэрээр харуул<br />         C диск руу хандаж системийг огноог маргаашийн огноогоор солих команд бичих<br />         C  дискийн санах ойн чөлөөт мужийн хэмжээг харах команд бич.<br />         Дэлгэц цэвэрлэх команд бичиж дэлгэцийг цэвэрлэ.<br />         Үйлдлийн системийн хувилбарыг харуулах гадаад командыг бич.<br />         MSDOS-ын тусламжийг дуудах команд бич.<br />         Системийн үндсэн файлуудыг харуулах команд бич.<br />         Одоо ажиллаж байгаа үндсэн дискийг харуулах команд бич.<br />Даалгавар3: Windows үйлдлийн системийн стандарт програмууд дээр ажиллах.<br />         А.Windows орчноос wordpad програмыг ачаалж дурын текст бичиж уг текстээ 5 мөр доош нь гарны команд ашиглан хуул<br />         Б.Текстийнхээ мөр бүрийг өөр өөр өнгөөр соль, үсгийн хэмжээг 25 болго.1-р мөрийг Bold  болго. 2-р мөрийг Italic болго. 3-р мөрийг доогуур зураастай болго.<br />         В. Paint програм ашиглан desktop дээрх дурын 4 Icon зургыг word2007 дээр буулга.<br />         Paint програм дээр дурын дүрс, хэрэглүүр ашиглан зураг зурж уг зургийг дэлгэцний background зургаар хадгалж харуул.<br />Даалгавар 4: МТТ гарын дасгал дээр хурд шалгах : англи, монгол хэл дээр <br /> /Зөвхөн Програм хангамж-1 ангид шалгана./<br />Ашиглах зүйл:<br />         Лекцийн материал<br />         Б.Болормаа windows OS Word 2003 internet<br />         MSDOS help командууд<br />         Windows XP стандарт програмууд, МТТ гарын дасгалын програм<br />Дүгнэх журам:<br />         Даалгавар1: 2 оноо<br />         Даалгавар2: 1оноо<br />         Даалгавар3: 2 оноо<br />         Даалгавар4: 5 оноо<br />Нийт 10 оноо<br />
Microsoft ms
Microsoft ms
Microsoft ms
Microsoft ms
Microsoft ms
Microsoft ms
Microsoft ms
Microsoft ms
Microsoft ms

More Related Content

What's hot

File Zadlax Shaxax
File Zadlax ShaxaxFile Zadlax Shaxax
File Zadlax ShaxaxBat Budee
 
Lecture15
Lecture15Lecture15
Lecture15Muuluu
 
Widows xp суулгах заавар.
Widows xp суулгах заавар.Widows xp суулгах заавар.
Widows xp суулгах заавар.mtmsbilig
 
компьютер флашнаас форматлах.
компьютер флашнаас форматлах.компьютер флашнаас форматлах.
компьютер флашнаас форматлах.Batzaya Bayar-erdene
 
5. windows 7 суулгах заавар
5. windows 7 суулгах заавар5. windows 7 суулгах заавар
5. windows 7 суулгах зааварMunkhtsetseg Myagmar
 
Its150 l2
Its150 l2Its150 l2
Its150 l2oz
 
Lecture9
Lecture9Lecture9
Lecture9Muuluu
 
Lecture 7 системийн мэдээлэл харуулах коммандууд
Lecture 7   системийн мэдээлэл харуулах коммандуудLecture 7   системийн мэдээлэл харуулах коммандууд
Lecture 7 системийн мэдээлэл харуулах коммандуудЭнхтамир Ш
 
Its150 l2
Its150 l2Its150 l2
Its150 l2orgil
 
бие даалт
бие даалтбие даалт
бие даалтeegii_0824
 

What's hot (15)

File Zadlax Shaxax
File Zadlax ShaxaxFile Zadlax Shaxax
File Zadlax Shaxax
 
Lecture15
Lecture15Lecture15
Lecture15
 
Mac os x kernel
Mac os x kernelMac os x kernel
Mac os x kernel
 
Widows xp суулгах заавар.
Widows xp суулгах заавар.Widows xp суулгах заавар.
Widows xp суулгах заавар.
 
компьютер флашнаас форматлах.
компьютер флашнаас форматлах.компьютер флашнаас форматлах.
компьютер флашнаас форматлах.
 
5. windows 7 суулгах заавар
5. windows 7 суулгах заавар5. windows 7 суулгах заавар
5. windows 7 суулгах заавар
 
Windows1
Windows1Windows1
Windows1
 
Windows1
Windows1Windows1
Windows1
 
Its150 l2
Its150 l2Its150 l2
Its150 l2
 
Lecture9
Lecture9Lecture9
Lecture9
 
Lecture 7 системийн мэдээлэл харуулах коммандууд
Lecture 7   системийн мэдээлэл харуулах коммандуудLecture 7   системийн мэдээлэл харуулах коммандууд
Lecture 7 системийн мэдээлэл харуулах коммандууд
 
5. xp суулгах заавар
5. xp суулгах заавар5. xp суулгах заавар
5. xp суулгах заавар
 
Its150 l2
Its150 l2Its150 l2
Its150 l2
 
бие даалт
бие даалтбие даалт
бие даалт
 
Mac os
Mac osMac os
Mac os
 

Similar to Microsoft ms

Similar to Microsoft ms (20)

Windows 7 operation system
Windows 7 operation systemWindows 7 operation system
Windows 7 operation system
 
Windows1
Windows1Windows1
Windows1
 
бие даалт
бие даалтбие даалт
бие даалт
 
Лекц 2
Лекц 2Лекц 2
Лекц 2
 
бие даалт
бие даалтбие даалт
бие даалт
 
компьютерийн хэрэглээ I хичээлийн бие даалт
компьютерийн хэрэглээ I хичээлийн бие даалткомпьютерийн хэрэглээ I хичээлийн бие даалт
компьютерийн хэрэглээ I хичээлийн бие даалт
 
Computer%202010
Computer%202010Computer%202010
Computer%202010
 
Mtms2b software
Mtms2b   softwareMtms2b   software
Mtms2b software
 
ITON100
ITON100ITON100
ITON100
 
Bie daalt 2
Bie daalt 2Bie daalt 2
Bie daalt 2
 
2. pc
2. pc2. pc
2. pc
 
1
 1 1
1
 
лекц.янжмаа
лекц.янжмаалекц.янжмаа
лекц.янжмаа
 
Computer virus
Computer virusComputer virus
Computer virus
 
Windows7
Windows7Windows7
Windows7
 
Lecture16
Lecture16Lecture16
Lecture16
 
Lecture2
Lecture2Lecture2
Lecture2
 
Its150 l2
Its150 l2Its150 l2
Its150 l2
 
Its150 l2
Its150 l2Its150 l2
Its150 l2
 
Komp vndes
Komp vndesKomp vndes
Komp vndes
 

More from daalt209

More from daalt209 (20)

Word dad1 4
Word dad1 4Word dad1 4
Word dad1 4
 
Word dad1 4
Word dad1 4Word dad1 4
Word dad1 4
 
Powerpoint dad5
Powerpoint dad5Powerpoint dad5
Powerpoint dad5
 
Excel dad9
Excel dad9Excel dad9
Excel dad9
 
Excel dad10 14
Excel dad10 14Excel dad10 14
Excel dad10 14
 
Excel dad6 8
Excel dad6 8Excel dad6 8
Excel dad6 8
 
Excel dad6 8
Excel dad6 8Excel dad6 8
Excel dad6 8
 
Lesson ebook
Lesson ebookLesson ebook
Lesson ebook
 
Doc1
Doc1Doc1
Doc1
 
Lekts1
Lekts1Lekts1
Lekts1
 
Lekts2
Lekts2Lekts2
Lekts2
 
Lekts3
Lekts3Lekts3
Lekts3
 
Lekts4
Lekts4Lekts4
Lekts4
 
Lekts5
Lekts5Lekts5
Lekts5
 
Lekts5
Lekts5Lekts5
Lekts5
 
Lekts6
Lekts6Lekts6
Lekts6
 
Lekts7
Lekts7Lekts7
Lekts7
 
Lekts8
Lekts8Lekts8
Lekts8
 
Lekts9
Lekts9Lekts9
Lekts9
 
Lekts10
Lekts10Lekts10
Lekts10
 

Microsoft ms

  • 1. HYPERLINK quot; http://electro.blog.gogo.mn/read/entry7223quot; Microsoft MS-DOS-ын үүсэл гарал, түүх<br />2008 оны 01-р сарын 25, Нийтэлсэн sdasd<br />1973 он Гарри Клидалл (Gary Kildall) өөрийн зохиосон PL/M хэл дээр энгийн үйдлийн системийн программыг бичиж түүнийгээ СР/М буюу control program monitor хэмээн нэрлэжээ. Энэ нь микрокомьпютеруудад зориулсан хяналт удирдлагын программ байлаа. 1979 он 2-р сар -Apple computer DOS 3.2 хувилбарыг гаргалаа. 7-р сар -Apple computer DOS 3.2.1 хувилбарыг гаргав. 1980 он 4-р сар -Тим Патерсон Seattle Computer Products-ын 8086 дээрх суурилсан комьпютерт зориулан үйлдлийн системийг бичиж эхлэв. CP/M-86 үйлдлийн систем боловсруулалт хойшилсноор Seattle Computer Products өөрийн гэсэн DOS буюу дисктэй ажиллах системийг гаргахаар болов. 8-р сар -QDOS 01.0 (quick and dirty operating system)-ийг Seattle Computer Products shipped /гаргажээ./ Энэхүү системийг хоёрхон хүн нэг сарын дотор бичсэн гэхэд маш сайн ажиллаж байв. Долоо хоногийн дараа EDLIN шугаман редактор гарлаа. EDLIN солигдох хүртлээ 6 сар орчим ашиглагдсан байна. 9-р сар -Тим Патерсон 8086 чипэд зориулан бичсэн 86-DOS-ыг Microsoft-д танилцуулав. 10-р сар-Майкрософтын Paul Allen Seattle Computer Products-ын Tim Patterson-ooс SCP-ын DOS системийн авторын эрхийг тэр үедээ нууц байсан үйлчлүүлэгчид зарахыг хүсэв. Зохиогчийн эрхийн төлөө Майкрософт тухайн үедээ 100000$ орчим доллар төлсөн бөгөөд уг үйлчлүүлэгч нь IBM байсан байна. 12-р сар -Seattle Computer Products QDOS-ыг 86-DOS хэмээн өөрчлөн түүнийг 0.3-р хувилбараар гаргалаа. Microsoft 86-DOS-ыг зах зээлд гаргах онцгой бус эрхийг авсан. 1981 он 2-сар -MS-DOS анх удаа IBM маягийн микрокомьпютер дээр ажиллалаа. 7- сар -Microsoft Seattle Computer Products-аас DOS-ын бүх эрхийг худалдан авч түүнийг MS-DOS хэмээн нэрлэв. 8-р сар -IBM өөрийн IBM 5150 PC Personal Computer, featuring a 4.77-MHz Intel 8088 CPU, 64KB RAM, 40KB ROM, one 5.25-inch floppy drive, and PC-DOS 1.0 (Microsoft'sMS-DOS), машиныг $3000 долларын үнэтэйгээр зах зээлд гаргав. 1982 он 5-р сар -IBM персональ компьютертдзориулан Microsoft MS-DOS 1.1 хувилбарыг гаргалаа. Энэ нь 320КВ-ын хоёр талт уян дискний төхөөрөмжийг дэмждэг байв. Мөн онд MS-DOS 1.25 хувилбарыг /1.1-тэйгээ төстэй/ IBM-тэй төстэй машинуудад зориулан гаргав. 1983 он 3-р сар -Персональ компьютертд зориулсан MS-DOS 2.0 хувилбар гарсан ба энэ нь 10 МВ хатуу диск мод бүтэцтэй файлын систем мөн 360 КВ-ын уян дискийг дэмждэг байв. 10-р сар -IBM IBM PCjr-тэй хамтаар PC-DOS 2.1-ыг танилцуулав. 1984 он 3-р сар -IBM PCjr-д зориулан Microsoft MS-DOS 2.1-ээ гаргав. MS-DOS 2.11 гарлаа. Энэ нь өөр өөр хэл болон форматууд хоорондоо харилцах тал дээр илүү дэвшилттэй байлаа. 8-р сар -Microsoft MS-DOS 3.0-ээ персональ компьютерт зориулан гаргалаа. Энэ нь 1.2 МВ-ын уян диск 10МВ-аас илүү хэмжээтэй хатуу дискийг дэмждэг байв. 11-р сар -MS-DOS 3.1 гарлаа. Энэ нь сүлжээний горимыг дэмждэг байв. 1986 он 1-р сар -Microsoft MS-DOS 3.2 хувилбарыг гаргав. Энэ нь 720Кв-ын 3.5 инчийн уян дискийг дэмждэг болов. Microsoft MS-DOS 3.25-ийг гаргалаа. 1987 он 4-р сар -IBM персональ компьютертд зориулсан DOS3.3- хувилбарыг зарлалаа. Энэ нь 120$ үнэтэй байв. 8-р сар -Microsoft MS-DOS 3.3-ийг гаргав. 11-р сар -Microsoft Compaq-тай хамтран 32МВ-аас дээш хэмжээний хатуу дискийг дэмжих MS-DOS 3.31 хувилбарыг гаргав. 1988 он Digital Research CP/M-ыг DR DOS болгон өөрчлөв. 6-р сар -График болон хулганы (mouse) интерфейс бүхий MS-DOS 4.0-ыг Microsoft гаргав. 7-р сар -IBM DOS 4.0-ыг гаргасан ба үүнд shell menu интерфейсийг нэмсэн ба мөн 32 МВ-ээс дээш partition бүхий хатуу дискийг дэмждэг болов. 11-р сар -Microsoft MS-DOS 4.01-ыг гаргав. 1990 он 4-р сар -Тухайн үеийн ЗХУ-ын зах зээлд зориулан Microsoft MS-DOS 4.01-ын орос хувилбарыг гаргав. 5-р сар -Digital Research DR DOS 5.0-ыг гаргав. 1991 он 6-р сар -Microsoft full screen editor , undelete and unformat utilities бүхий MS-DOS 5.0-ыг гаргав. GW-BaSIC-ыг Microsoft-ын Quick Basic дээр үндэслэсэн QBаsic-ээр солив. 9-р сар -Digital Research Inc. DR DOS 6.0 -ыг 100$-ын үнэтэйгээр худалдаанд гаргав. 1993 он 3-р сар -Microsoft MS-DOS 6.0 -ыг гаргасан. upgrade хувилбар нь Double Space disk compression хэмээх шинэ боломжтой болсон байна. Шинэ болон upgrade хувилбар нь худалдаанд гарсан анхны 40 хоногтоо 1 сая орчим хувь борлуулагдсан байна. 11-р сар -Microsoft MS-DOS 6.2- -ыг гаргасан. 1994 он 2 -сар -Microsoft MS-DOS 6.21 -ыг гаргаж Double Space disk compression-ыг шахаж гаргав. 4 -сар -IBM PC-DOS 6.3-ыг гаргав. 6-р сар Microsoft MS-DOS 6.22-ыг гаргаснаар дискний шахалтаа drive Space нэрээр буцаан оруулж ирэв. 1995 он 2-р сар -IBM Stac Электороноос боловсруулсан интеграл өгөгдөл шахалт бүхий PC DOS 7 хувилбараа гаргалаа. 8-р сард Windows 95 цоо шинэ системийг MS DOS 7.0 -тай хамтаар гаргалаа. Гэвч үүнээс хойш DOS-ийн хэрэглээ багасаж аажмаар үхэж эхэлсэн юм. <br />Сэдэв : MS DOS үйлдлийн системийн тухайЭх сурвалж : Хувийн туршлагаасаа <br />1. DOS-DISK OPERATION SYSTEM  DOS буюу үйлдлийн систем нь компьтерийг асаах үед ачаалагддаг программ бөгөөд хэрэглэгчидтэй харилцах харьцаа, диск болон файлуудтай ажиллах мөн компьютерийн үндсэн байгууламжийн ажиллагааг удирдан зохицуулах хянах үүрэгтэй.DOS :1. BIOS (Оруулалт гаргалтын суурь систем)2. Үйлдлийн системийн ачаалагч 3. Дискийн файлууд  I.O.SYS болон MS-DOS.SYS4. Командын процессор5. DOS-ийн гадна командууд 6. Төхөөрөмжүүдийн драйверBIOS байнгын санах ойд байдаг, оруулалт гаргалттай холбогдсон нийтлэг үйлчилгээг үзүүлдэг, компьютерийг тэжээлд залгахад санах ой болон байгууламжуудыг шалгадаг , үйлдлийн системийн ачаалагчийг дуудах программыг агуулна.Үйлдлийн системийн ачаалагч --DOS бүхий дискетийн 1-р секторт байрладаг жижиг программ бөгөөд үйлдлийн системийн модулийг санах ойд уншина. Энэ явцаар DOS –г ачаалах явц дуусна.I.O.SYS ба MS-DOS SYS үйлдлийн системийн ачаалагчаар санах ойд ачаалагдах ба компьютерийн ойд байнга байна. Файл I.O SYS нь байнга санах ойд оруулалт, гаргалтын суурь системийн нэмэлт болж байдаг. Файл MS-DOS.SYS нь DOS –ийн үндсэн үйлчилгээг хэрэгжүүлдэг.Командын процессор – хэрэглэгчийн байрлуулсан командыг боловсруулдаг. Энэ нь үйлдлийн систем диск дээр command.com дискийн файл байдлаар хадгалагдана. Дотоод комманд – шууд биелэгддэг командГадаад командууд- биеэ даасан программууд бөгөөд тэдгээрийг үйлдлийн системтэй хамт нийлүүлдэг, эдгээр нь үйлчилгээний шинжтэй. Төхөөрөмжүүдийн драйвер-тусгай программууд бөгөөд  DOS-ийн оруулалт гаргалтын системийг ба шинэ эсвэл стандартын бус байгууламжийг үйлчлэх зориулалттай. Тэдгээр нь config.sys файлд заагдана.MS-DOS программ бүхий дискийг системийн диск гэнэ.<br />2. Файл ба түүний зам Файл нь оноож өгсөн нэрийн дор хадгалагдсан мэдээний цуглуулбар юм.Файлын нэр:файлын нэр, өргөтгөлөөс бүтнэ. Өргөтгөл нь түүний төрлийг заана. Зам нь тухайн файлыг хаанаас дуудаж ажлуулахыг заана.Зам-fath<br />3. ба  4.  Файл ба директорын жагсаалтыг харахDIR-файлын нэр, өргөтгөл, бичигдсэн огноог харуулна DIR/P-20мөрөөр (дараагийн 20 дурын  товч)DIR/W-бүх файлыг харуулна(нэр, өргөтгөлтэй нь)DIR- файл нэр өргөтгөл- тухайн файлын тухайDIR*BHS -  BHS өргөтгөлтэй файлуудDIR ?? B.DOC-   В – дискийн байгууламжийг идэвхжүүлнэ.<br />5.Файлыг өргөтгөлөөр нь ангилах.DOC - Бичгэн мэдээллийн файл.TXT - бичгэн мэдээллийн файл .BAT - командын.EXE - биелэгдэх(программын файл).COM - биелэгдэх программын файл.PAS - паскалиар боловсруулагдсан.CAL-SC --боловсруулагдсан.DBF - DBASE--боловсруулагдсан.PRG - DBASE—н программын файл .ASM--ассемблерийн.BAS--бейсикийн.SYS -системийн<br />6. Командын, зургийн, текст, баримтын, завсарын файлын ялгаа  <br /> 7.  Директор үүсгэх, устгах       Дэд директор үүсгэх, устгахДиректор үүсгэх - MD (make director) RD – устгах<br />8. Файлыг хуулах, зөөх, нэр өөрчлөх, устгахCOPY- хаанаас   хаашаа - хуулахRENAME - хуучин нэр шинэ нэр - нэр өөрчлөхMOVE - зөөх файл хаашаа – зөөхERASE - файлын нэр --устгахDEL - файлын нэр – устгах<br />9. Текст файл үүсгэх      COPYCON командаар үүсгэнэ.<br />10. Файлын агуулгыг харах TYPE команд    Энэ командын үед нэг л файлын нэр оруулна.   Бичилт:   [D:][зам]TYPE [файлын нэр]   Жишээ нь :    C:YPE Callin.txt (С дискийн   Callin.txt  файлын агуулга гарна)                 C:UR>TYPE   LETTER.TXT (TUR каталогт байгаа LETTER.TXT файлын        агуулга гарна)Ингэж харахад олон мөртэй файлын агуулга дэлгэцэнд эцсийн мөр     гартал хөвөрдөг. Энэ хөврөлтийг түр зогсоохын тулд ctrl^s, (ctrl^num  lock)товч дарна. Хэрэв дэлгэцэнд гарсан мэдээг хэвлэх шаардлагатай бол Ctrl^Ptr Scr товч дарна. Хэвлэх ажиллагааг зогсоохдоо дээрх товчийг давтан дарах юм уу Ctrl^N, Ctrl^P товчуудыг дарж болно.<br />11. Диск хуулахНэг дискийн файлуудыг өөр дискэнд бүхлээр нь хуулахад COPY командаас гадна DISKCOPY командыг ашиглаж болно.Жишээ : DISCCOPY  A:  C: команд А дискийн бүх файлуудыг С диск уруу хуулна. Энэ команд нь системийн гадаад команд учраас уг командын DISKCOPY.COM гэсэн файл нь системийн дискэн дээр байхгүй байвал эн командыг хэрэглэж болохгүй юм.<br />12. Диск форматлахЯмар ч файл бичигдээгүй шинэ дисктэй шууд ажиллаж болохгүй юм. Дискэн дээр мэдээлэл хадгалахад зориулж дискийг тодорхой хэсгүүдэд хуваахыг дискийг форматлах гэнэ. Дискийг форматлахад түүн дээр бичигдсэн бүх мэдээлэл устана. Дискийг форматлахад FORMAT командыг хэрэглэнэ. Энэ нь системийн гадаад команд тул FORMAT.COM байхад л энэ командыг ашиглаж болно. Эн командыг FORMAT<ДИСКИЙН НЭР>  гэж бичээд ENTER товч дарахад дараах мэдээлэл гарна:Insert new diskette for drive A:And press ENTER when ready…(А дискийн байгууламж дээр шинэ дискээ тавиад ENTER дарна уу)Үүнийг гүйцэтгэсний дараа дэлгэцэн дээр Cheking existihg disk format гэсэн мэдээлэл гарна. Хэрэв диск эвдрэлгүй бол Formating гэсэн мэдээлэл гарч форматлах үйлдэл хийгдэнэ. Диск эвдрэлтэй бол Not ready гэж гарна. Форматлах явцад ..percent completed(..хувь нь форматлагдлаа) гэж гараад эцэст нь Format complete (форматлаж дууслаа) гэж гарна.     Volume label (11 characters, ENTER for none)? гэсэн асуулт гарна. Энэ асуултын хариу болгож дискэнд өгөх нэрээ оруулна. Ингэхэд дэлгэцэн дээр дискийн төлөв байдлыг заасан мэдээллийн эцэст Format another (Y/N)(өөр диск форматлах уу?) гэсэн асуулт гарна. Өөр диск форматлахгүй бол N, форматлах бол Y үсгийг оруулна.  <br />Boot буюу компьютерийг эхлүүлдэг программийг уншиж дууссаны дараа ажилладаг үйлдлийн систем нь бусад хэрэглээний программийг ажиллуулахад гол үүрэг гүйцэтгэдэг. Үйлдлийн систем нь санах ой руу ачаалагддаг бөгөөд компьютерийн хүчин чадлыг зохицуулж, хувиарлахаас гадна компьютерийн гарнаас өгөгдсөн командыг дэлгэц рүү илгээх, дискэн дээр файл болон директоруудыг хадгалах мөн дагалдах төхөөрөмжүүд болох принтер, хулгана, уян болон хатуу дискний ажиллагааг хянадаг.<br />Томоохон систем дээр үйлдлийн систем нь хэрэглэгчдэд нэг нь бусдын хийж буй үйлдэлд нөлөөлөхгүйгээр систем рүү зэрэг хандаж чадахуйц нөхцлийг олгож, ачааллыг нь зохицуулж өгдөг. Мөн үйлдлийн системийн нууцлал нь маш сайн байх шаардлагатай байдаг. <br />Үйлдлийн системийг доорх төрлүүдээр ангилдаг:Multitasking- Олон төрлийн программуудыг нэгэн зэрэг ажиллуулахад аль программ нь ямар горимоор хэдий хэрийн хугацаанд ажиллахыг үйлдлийн систем зохицуулдаг. Multiuser- Нэгэн зэрэг олон хэрэглэгч хандаж ажиллах. Зарим үйлдлийн систем нь мянга мянган хэрэглэгч зэрэг хандаж чадахуйц боломжтой байдаг. Multiprocessing – Нэгээс дээш тооны процессор дээр ажиллаж чадахуйцMultithreading – Нэг программ дээр олон талаас нь зэрэг ажиллах боломж.<br />Үйлдлийн системүүдийн төрөл:• DOS• Windows• OS/2• Unix• Linux• Mac OS• Sun OS• Palm OS<br />Сүүлийн үед хамгийн өргөн хэрэглэгдэж байгаа үйлдлийн системүүд нь Windows95/98, WindowsNT, MacOS болон Unix юм. Windows 95/98 үйлдлийн системүүдийн үндсэн төрх нь Start товчлуур болон taskbar-с бүрддэг бол MacOS -ынх бүхэлдээ өөр байдаг. Хэрэглэгч үйлдлийн системтэй төрөл бүрийн командын тусламжтайгаар харьцдаг. Жишээ нь: DOS үйлдлийн систем дээр COPY гэсэн командаар файлыг өөр тийшээ хуулахад үүнийг үйлдлийн системийн нэг хэсэг болох Command processor эсвэл Command line interpreter ч гэж нэрлэгддэг командын тусламжтайгаар гүйцэтгэдэг. Харин Graphical User Interface (GUI) нь дэлгэц дээр байгаа дүрсийг дарснаар үйлдлийг гүйцэтгэдэг.<br />DOS (Disk Operating System)<br />Disk Operating System нь персонал компьютерт зориулж гаргасан, компьютер хэрэглэгчдийн дунд өргөн тархсан анхны үйлдлийн систем байв. Персонал компьютер гарахаас өмнө Bill Gates IBM компьютерт зориулж DOS үйлдлийн системийг гаргасан бөгөөд энэ үйлдлийн системийнхээ эрхийг Microsoft корпорацийн дор аваад нэрийг MS-DOS гэж өөрчилсөн. Персонал компьютерт зориулсан учраас анхны нэр нь PC-DOS буюу Personal Computer Disk Operating System гэж байв. Гэвч ихэнх хэрэглэгчид энэ үйлдлийн системийг DOS гэж нэрлэдэг. DOS нь графикан бус, командын горимын үйлдлийн систем юм.Командыг prompt буюу командын мөрнөөс оруулдаг.<br />С:gt; Windows 98Se системээс DOS-н мөрөнд шилжсэн байдал:<br />Файлуудтай ажиллах командууд:DIR команд Дэлгэц дээр файл, каталогийн жагсаалтыг гаргана.Жишээ: C:gt;DIRERASE ба DEL командERASE командаар хэрэггүй файлыг устгаж болно. Энэ командын оронд DEL (DELETE) командыг хэрэглэж болно. Энэ хоёр команд нь ижил үүрэг гүйцэтгэдэг. Жишээ: C:gt;ERASE INTRODUCTION.TXTRENAME командУг командаар файлын нэрийг өөрчилдөг. RENAME командыг REN гэж товчилж бичиж болно. Файлын нэрийг өөрчлөхийн тулд өөрчлөх файлын хуучин нэр болон шинэ нэрийг хооронд нь нэг зай авч бичнэ. Жишээ: C:gt;REN OLD.TXT NEW.TXTTYPE командУг командын тусламжтай дэлгэцэн дээр файлыг уншдаг. Файлын нэрийг өргөтгөлийн хамт бичих шаардлагатай.Жишээ: C:gt;TYPE INTRODUCTION.TXTПрограммыг ажиллуулахПрограмм ажиллуулахын тулд түүний файлын нэрийг оруулна. Өргөтгөлийг бичих шаардлагагүй. Жишээ: C:gt;DIGGER Нэг дискийн төхөөрөмжөөс нөгөөд шилжих. Жишээ: C:gt;A:FORMAT командFORMAT командаар дискийг форматлаж, ажилд бэлтгэнэ. Энэ команд нь дискэн дээр зам гаргаж, зам тус бүрийг секторт хуваадаг. Хэрэв дискийн аль нэг хэсэг нь гэмтэлтэй байвал энэ хэсгийг бичлэг бичигдэхгүй болгон тусгаарладаг. Жишээ: C:gt;FORMAT A:C:gt;FORMAT A:/S – дискийг форматлаад, дээр нь системийн файлуудыг бичнэ.COPY командCOPY команд нь файлыг нэг дискнээс нөгөө рүү, нэг каталогоос нөгөөд хуулах, гадны төхөөрөмжүүдийн хооронд мэдээлэл солилцох, хуулах явцад мэдээллийг нэгтгэх үйлдлийг гүйцэтгэнэ.Жишээ: C:gt;COPY OLD.TXT A:NEW.TXT гэсэн команд нь C хатуу дискэн дэхь OLD.TXT файлыг A гэсэн уян диск рүү NEW.TXT нэртэйгээр хуулна. DISKCOPY командDISKCOPY командын тусламжтайгаар уян дискийг бүхлээр нь өөр диск дээр хуулна.CHKDSK командCHKDSK командаар диск төхөөрөмжид байгаа дискийг шалгана.COMP командУг командаар дискийн файлуудыг харьцуулна. Файлыг хуулсны дараа DIR командаар үр дүнгээ харж болно. Түүнээс гадна файл зөв хуулагдсаныг COMP командаар шалгаж болно. Энэ команд файлыг байт байтаар харьцуулж, ялгаатай байтын тухай мэдээлнэ.DISKCOMP командУг командаар хоёр уян дискийг харьцуулна. RECOVER командУг командаар файлыг сэргээнэ. Дискийн сектор нь алдаатай байвал дискийн файлыг ашиглах боломжгүй болгодог. Энэ тохиолдолд RECOVER командыг ашигладаг.VERSION командVERSION командаар MS-DOS үйлдлийн системийн хувилбарыг шалгана. Үйлдлийн системийн боломжийг өөрчлөх командууд: <br />ASSIGN – Диск төхөөрөмжийн нэрийг өөрчлөхCLS – Дэлгэцийг цэвэрлэхDATE – Он, сар, өдрийг тохируулахMODE – Гаргах төхөөрөмжийн ажлын горимыг өөрчлөхPROMPT – Системийг мэдээг өөрчлөхTIME – Цаг тохируулахVERIFY – Мэдээг шалгах<br />Каталог өргөтгөх командууд:MKDIR – Дэд каталог үүсгэхCHDIR – Дэд каталогт шилжихPATH – Каталогуудын хооронд зам заахRMDIR – Дэд каталогийг устгахTREE -Дэд каталогуудын бүтцийг гаргах <br />Сэдэв2: MSDOS ба Windows XP үйлдлийн систем<br />Хóãàöàà:  10 äîëîî õîíîã áóþó  20... он ... сар .... өдөр – 20... он ... сар.... өдөр   <br />Эзэмшивэл зохих мэдлэг:<br />         MSDOS үйлдлийн системийн дотоод командууд  <br />         MSDOS үйлдлийн системийн гадаад командууд <br />         Windows үйлдлийн системийн стандарт програмууд дээр ажиллах<br />         МТТ гарын дасгалын програм дээр монгол хэл дээр дээд хурд 200, англи хэл дээр дээд хурд 150<br />Хийх зүйл: <br />Даалгавар1. MSDOS үйлдлийн систем дотоод командууд дээр ажиллах үүнд:<br />         C дискэн дээр байгаа бүх дэд сангуудыг цагаан толгойн өсөх эрэмбээр харуул<br />         С дискээс D дискруу хандаж орох<br />         D дискэн дээр өөрийн нэрээр дэд сан үүсгэх команд бич<br />         Windows орчноос  уг дэд сандаа дурын текст файл үүсгэн дурын текст бичиж хадгал<br />         MSDOS орчноос D дискээс өөрийн нэртэй дэд санд хандаж дотор нь байгаа текст файлын агуулгыг харуул<br />         D дискээс C дискруу өөрийн дэд санд байгаа файлыг хуулах команд бич.<br />         D дискээс C дискруу хандаж уг хуулсан файлыг шалгаж харуул.<br />         Уг файлын нэрийг computer гэсэн нэрээр солих команд бичиж харуул.<br />         C диск дээрх уг файлыг устгах команд бич.<br />Даалгавар 2: MSDOS үйлдлийн системийн гадаад командууд дээр ажиллах:<br />         C дискэн дээр байгаа бүх дэд сангуудыг цагаан толгойн буурах эрэмбээр харуулах команд бич.<br />         C дискээс D дискруу хандаж ,D дискийн файлыг мод хэлбэрээр харуул<br />         C диск руу хандаж системийг огноог маргаашийн огноогоор солих команд бичих<br />         C  дискийн санах ойн чөлөөт мужийн хэмжээг харах команд бич.<br />         Дэлгэц цэвэрлэх команд бичиж дэлгэцийг цэвэрлэ.<br />         Үйлдлийн системийн хувилбарыг харуулах гадаад командыг бич.<br />         MSDOS-ын тусламжийг дуудах команд бич.<br />         Системийн үндсэн файлуудыг харуулах команд бич.<br />         Одоо ажиллаж байгаа үндсэн дискийг харуулах команд бич.<br />Даалгавар3: Windows үйлдлийн системийн стандарт програмууд дээр ажиллах.<br />         А.Windows орчноос wordpad програмыг ачаалж дурын текст бичиж уг текстээ 5 мөр доош нь гарны команд ашиглан хуул<br />         Б.Текстийнхээ мөр бүрийг өөр өөр өнгөөр соль, үсгийн хэмжээг 25 болго.1-р мөрийг Bold  болго. 2-р мөрийг Italic болго. 3-р мөрийг доогуур зураастай болго.<br />         В. Paint програм ашиглан desktop дээрх дурын 4 Icon зургыг word2007 дээр буулга.<br />         Paint програм дээр дурын дүрс, хэрэглүүр ашиглан зураг зурж уг зургийг дэлгэцний background зургаар хадгалж харуул.<br />Даалгавар 4: МТТ гарын дасгал дээр хурд шалгах : англи, монгол хэл дээр <br /> /Зөвхөн Програм хангамж-1 ангид шалгана./<br />Ашиглах зүйл:<br />         Лекцийн материал<br />         Б.Болормаа windows OS Word 2003 internet<br />         MSDOS help командууд<br />         Windows XP стандарт програмууд, МТТ гарын дасгалын програм<br />Дүгнэх журам:<br />         Даалгавар1: 2 оноо<br />         Даалгавар2: 1оноо<br />         Даалгавар3: 2 оноо<br />         Даалгавар4: 5 оноо<br />Нийт 10 оноо<br />